• waka@njord.nl

Author Archive

Maori Weekend

Op 28 april 2017 is het alom bekende Maori Weekend georganiseerd door het Museum Volkenkunde in samenwerking met Toi Maori Aotearoa en het Waka Gezelschap. Het weekend werd begonnen met een indrukwekkende welkom’s ceremonie. De rest van het weekend stond in de betekenis van het verspreiden van zoveel mogelijk Nieuw Zeelandse cultuur door workshops, demonstraties en Waka peddelsessies. Afsluitend was er een borrel. Een zeer geslaagd weekend, hopelijk tot volgend jaar!

 

Waka Gezelschap Bestuur

International Day

Op zaterdag 1 april heeft het Waka Gezelschap in The American School of the Hague opgetreden voor International Day. Deze dag staat in het teken van allerlei nationaliteiten waarbij  enthousiaste kinderen o.a. de Haka kregen aangeleerd. De kinderen konden zo op een speelse manier een kijkje nemen in de Nieuw Zeelandse cultuur en het vol glorie vertellen aan de ouders.

Waka Gezelschap Bestuur

Nieuw-Zeeland Reis 2017

Nieuw-Zeeland reis 2017

Samen met Justus Hamann, Francisca Duijs en Annerie van Dalsen ben ik (Eliza Jordaan) in januari afgereisd richting de andere kant van de aardbol, om een bezoek te brengen aan Aotearoa: Nieuw-Zeeland.

Annerie en ik begonnen onze reis samen in Auckland, waar wij na een lange vlucht arriveerden op 18 januari. Een goede eerste kennismaking met het land, in mijn geval. Het was de derde keer dat Annerie Nieuw-Zeeland bezocht (2010 en 2012), voor Francisca en Justus was het de tweede keer.

 

 

Road Trippin’
Twee dagen in Auckland bleek voldoende, dus we huurden een auto en begonnen aan onze roadtrip dwars over het Noordereiland. De eerste stop was de stad Taupo, gelegen aan Lake Taupo, in het hart van het noordereiland. Hier voegde Francisca zich bij de groep en samen reden we verder richting de oostkust. Een gebied dat bekend staat om diens vulkanische activiteit en thermische baden, opstijgende gassen en zwavelgeuren.   Zo reisden we via het stadje Rotorua richting zee, waar we verbleven in Whakatane.

Via de Pacific Highway maakten we een tocht langs de kust. Indrukwekkende kliffen, zwarte stranden en weelderige bossen trokken aan ons voorbij en ik begon langzaam een indruk te krijgen van de fantastische diversiteit van het landschap. De bochtige wegen door de bergen leidden ons naar de steden Gisborne en Napier, waar we enkele nachten verbleven. Na een kort uitstapje naar de Rere Falls reden we richting het zuiden waar de hoofdstad Wellington op ons lag te wachten. Inmiddels ongeveer op de helft van onze reis besloten we wat langer in Wellington te blijven. Hier troffen we onder andere Tamahoe Temara, die ons een persoonlijke rondleiding gaf door het Te Papa Museum.

We lieten het zuiden achter ons en trokken terug richting het noorden. Tongariro National park was onze volgende stop. Hier hebben we een zeven uur durende wandeltocht gemaakt, dwars door de bergen en vulkanen. Voor ons allen een van de meest bijzondere avonturen van deze reis. De enige stop die wij nog aandeden voordat we eindelijk richting ‘Northland’ reden was de stad Hamilton. Hier werden wij gastvrij ontvangen door Anaru en April, die beiden vanaf het eerste uur bij het Waka project betrokken zijn.

 

Tent City
Na het inleveren van de huurauto namen wij de dubbeldekker bus vanaf Auckland naar Paihia, een stadje direct gelegen naast de Waitangi Treaty Grounds.

Inmiddels was het 1 februari en werden wij in de brandende zon opgepikt door Joe Conrad, Chief en Kaihautu van de waka Ngātokimatawhaorua. Justus zou pas twee dagen later arriveren en om die reden werden wij met z’n drieën ontvangen en sprak Annerie mooie woorden tijdens de powhiri (ontvangstceremonie).

In het zogenaamde Tent City hielp iedereen mee met het opzetten van de tenten, het opbouwen van alle nodige zaken waarna we met z’n allen genoten van een heerlijke eerste maaltijd die avond. Gedurende de week werden er een aantal verschillende onderdelen geoefend, die allemaal een belangrijk onderdeel vormen van de Maoricultuur en eveneens door iedereen beheerst moesten worden voor een geslaagde ceremonie tijdens Waitangi Day. Het peddelen in de waka’s was hierbij evident belangrijk, maar ook oefenden we in groepen verschillende haka’s, liedjes en kapa haka (bewegingen bij de liederen). De dagen begonnen vroeg en ‘s avonds laat lagen we alle vier uitgeput in onze tenten.

Naarmate 6 februari steeds dichterbij kwam, arriveerde er steeds meer groepen mensen van alle plekken van de wereld. Dit jaar was er een vertegenwoordiging van de Native Americans van de Grande Ronde, een groep scholieren van een Amerikaanse school, verschillende Maori families van over het hele land en zelfs een tweetal Fransen die aansloten.

 

Waitangi Day
Het peddelen werd pittiger en de lat werd hoog gelegd. Het was een hete zomer zonder enige regen en dit zorgde voor warme omstandigheden. Op de ochtend van 6 februari ging de wekker om half zes en stonden we gezamenlijk voor dag en dauw bij Haruru Falls, waar de waka’s klaarlagen voor de dag die hen te wachten stond. Iedereen was uitgedost in de meest prachtige pake (rieten mantels) en men had zichzelf versierd met veren, stoffen en taonga (kettingen van bot of greenstone). Ikzelf voer samen met Francisca en Annerie mee in Te Whanau Moana, vrij vertaald: ‘the people of the sea’. Een waka waarvan de gehele crew bestond uit vrouwen. Justus peddelde mee op de grootste waka van de wereld: Ngātokimatawhaorua. De vloot aan waka’s voeren in een lange stoet over zee richting het strand van Waitangi. Hier werden wij opgewacht door een grote menigte mensen die toekeken hoe de ceremonie vol gebeden, haka’s en liederen zich voltrok. Onder toeziend oog van honderden camera’s waren wij onderdeel van de crew mannen en vrouwen die een reeks intimiderende haka’s neerzetten. Hierna bemanden de peddelaars onder leiding van hun kaihautu’s de waka’s weer en voeren we terug richting de Waitangi Treaty Grounds om te genieten van een dag vol lekker eten en festiviteiten. Die avond werd ons bezoek afgesloten met een heerlijk diner en mooie verhalen en cadeaus, gepresenteerd door alle aanwezigen in Tent City.

 

Emoties
Het is lastig om te beschrijven hoe ik deze dag heb ervaren, ik zou te veel woorden nodig hebben om de lading te dekken van alles wat ik heb meegemaakt. Iets dat veel indruk op mij heeft achter gelaten zijn de voelbare emoties van de Maori tijdens de rituelen en ceremonies. De liefde die zij voelen voor hun waka’s is onomstotelijk en ontroerde mij zeer:

Grote breedgeschouderde Maori mannen (en vrouwen) vol tatoeages en ruige zwarte haren, die voorzichtig hun handen over het houtsnijwerk aan de zijkant van de rood geschilderde kano laten glijden en met neergeslagen ogen en zachte stem woorden prevelen. Zachtjes en tegen niemand in het bijzonder, om zo ‘in gesprek’ te gaan met hun waka’s. In langzame pas lopen ze langs de waka’s en glijden met hun handen over de figuren die aan de zijkanten in het hout gesneden zijn. Ze voelen met zorg de vormen van de waka en maken zodoende connectie met voorouders en het leven dat de waka in zich huist. Zoals een moeder zorg draagt voor haar kinderen, zoals een vader trots spreekt over zijn geliefde kroost; zo dragen zij zorg voor hun waka’s en spreken zij over hetgeen dat hun cultuur draagt.

 

 

Waka Gezelschap Bestuur

Ngati Ranana

Van 17 tot 19 maart is een afvaardiging van het Waka Gezelschap op bezoek geweest bij Ngati Ranana in London voor een cultuur uiteenwisseling. Klik op de post voor een sfeerimpressie! 

Waka Gezelschap Bestuur

StukaFest

Op dinsdag 7 februari was er het StuKaFest in Enschede. Een evenement wat kleinschalig in de huiskamers van studenten, verspreid over de stad, workshops aanbiedt voor degene met culturele interesse. Onder leiding van dhr. Lubberman zijn er 3 Haka workshops gegeven die goed werden ontvangen. Alles was uitverkocht!

Waka Gezelschap Bestuur

Nieuw-Zeeland 2016

In 2016 zijn vier leden van het Waka-Gezelschap der K.S.R.V. ‘Njord’ afgereisd naar Nieuw-Zeeland om de banden tussen het Gezelschap en de Maori te versterken. Ook Mirte Hazes, Alex Miesen, Thomas Driessen en ikzelf (Diederik Thompson) hebben zoals andere leden voor hen deelgenomen aan de ceremonie op het strand van Waitangi. Hier wordt ieder jaar het sluiten van het verdrag van Waitangi tussen de Maori, de inheemse bevolking van Nieuw-Zeeland, en de Engelsen, die Nieuw-Zeeland koloniseerden, herdacht. Deze ceremonie bestaat uit een landing op het strand vanuit een aantal Waka’s, een soort traditionele Maori kano’s, en het opvoeren van enkele haka’s, Maori krijgsdansen die veelal bekend zijn geraakt doordat de All Blacks, het Nieuw-Zeelandse rugbyteam, vaak voor een wedstrijd de ‘Ka Mate’, een van de meest bekende haka’s, opvoeren.

Ook een groot aantal Maori neemt uiteraard deel aan deze ceremonie, en zoals voor alle evenementen waaraan een grote groep mensen deelneemt, vereist ook de ceremonie op het strand van Waitangi een hoop voorbereiding. Hiervoor wordt ruim een week voor de ceremonie elk jaar op een rugbyveld vlak bij Waitangi ‘Tent City’ opgebouwd. Tent City bestaat zoals de naam suggereert inderdaad uit een groot aantal tenten. Er is een grote tent die gebruikt wordt als ontmoetingsplaats en waarin wordt gegeten, een paar tenten waarin het grote aantal aanwezige Maori wordt gehuisvest, voornamelijk jongeren die door hun ouders naar Waitangi gestuurd worden om daar wat over de cultuur van hun voorouders te leren, en er is een aantal kleinere tenten dat wordt gebruikt om de wat oudere mensen, jongere mensen met meer ervaring, die vaak al meerdere keren aan de ceremonie hebben deelgenomen, en gasten een slaapplaats te bieden met wat meer privacy. Dit is ook waar de van het Gezelschap aanwezige leden verblijven.

Het leven in Tent City bestaat voornamelijk uit trainen. En dan nog meer trainen. Op een typische dag wordt er vroeg ontbeten, om daarna meteen naar de Waka’s te gaan en te oefenen met peddelen. De moeilijkheid in dit peddelen ligt er vooral in dat iedereen in een kano met zo’n 20 tot 30 of wel 100 man erin op een gelijk tempo en ritmisch moet peddelen, anders gaan mensen tegen elkaars peddels aan botsen en ziet het er niet uit. Uiteraard heeft niet iedereen van nature een even goed ritmegevoel, en dus moet dit ritme veel mensen worden aangeleerd. In de week voor de ceremonie moet er dus veel gepeddeld worden, en het grootste deel van de dag wordt dan ook hieraan besteed, in ieder geval tot aan de lunch rond het middaguur (wat ook bijvoorbeeld drie uur ’s middags kan betekenen). Hierna gaat of het peddelen in de Waka’s weer verder, of het is tijd voor het oefenen van de haka’s. Ook deze krijgsdansen vereisen strakke coördinatie van grote groepen mensen, en bestaan niet alleen uit moeilijke bewegingen maar ook uit ingewikkelde teksten, die iedereen ook moeten worden aangeleerd. Hier kan makkelijk tot aan het avondeten aan besteed worden, en vrijwel elke dag ook nog lange tijd daarna. Na het avondeten vindt er dagelijks ook een samenkomen plaats van iedereen die in Tent City aanwezig is. Hierbij wordt de afgelopen dag besproken, en de plannen die voor de volgende dagen gemaakt zijn. Iedereen die nog iets van belang te zeggen heeft kan dat hier doen, en ook wordt er gebeden voor gunstige omstandigheden in de nog volgende dagen.

Helaas is er van die gunstige omstandigheden natuurlijk niet altijd sprake. Dit jaar bijvoorbeeld nam Robert Gabel, een gerespecteerde oudere onder de Maori, de heren Driessen en Thompson mee om een Waka op te halen bij zijn huis, zodat er tijdens de ceremonie in Waitangi op gepeddeld zou kunnen worden. Deze Waka van ongeveer anderhalve ton werd voor transport op een aanhangwagen achter een auto bevestigd met welgeteld twee touwtjes niet veel dikker dan een wijsvinger. Dus toen er op de terugweg plotseling geremd moest worden voor een tegenligger, hoorden de inzittenden van de auto plotseling een harde knal en een rinkelend geluid. Toen zij zich omdraaiden en achter zich keken, bleek al vrij snel wat er gebeurd was: toen de auto stopte was de Waka door het touw aan de voorkant heen gebroken en met hoge snelheid nog een stukje doorgegaan. De achteruit van de auto, evenals de achterbumper, en eigenlijk toch wel de hele achterkant, lag in puin. Aan de positieve kant had de Waka echter geen krasje.

Ook was er een dag waarop het alleen maar heel erg hard regende, en Tent City veranderde in Swamp City. Het rugbyveld waarop de tenten stonden werd een modderveld, en door het ruige water was het te gevaarlijk om met de Waka’s te gaan peddelen. Er werden in de grote tent en slaaptenten nog wel wat haka’s gedaan en liederen gezongen, maar doordat het daarbinnen ook steeds meer in een modderpoel veranderde kwam daar ook niet heel veel meer van terecht. Dit gaf mensen echter wel een uitstekende mogelijkheid om veel met elkaar te praten, en elkaar beter te leren kennen. Niet dat dat gedurende de rest van de week in het geheel niet gebeurde. Ook de aanwezige leden van het Waka-Gezelschap hebben in Tent City goede vrienden gemaakt, en het valt te zeggen dat er bij hun vertrek bij zowel hen als bij enkele Maori hier en daar wel een traan te bekennen was.

Maar voordat het zover was moest eerst de grote dag nog komen: Waitangi Herdenkingsdag. En op deze dag hadden de heren Miesen, Driessen en Thompson de eer te mogen peddelen op Ngatokimatawhaorua, de grootste Waka ter wereld. In deze Waka passen ruim honderd mensen, maar zelfs met zo velen is het geen makkelijke taak om zijn twaalf ton voort te bewegen. Aangekomen op het strand was niemand echter moe, maar vol energie, en klaar om de aangeleerde haka’s op te voeren voor het publiek van duizenden mensen dat daar op het strand op hen te wachten stond. En ook al waren er op dat strand maar zo’n tweehonderd mensen die de haka’s deden, die duizenden mensen moeten zich toch geïntimideerd gevoeld hebben door de kracht en overtuiging waarmee die tweehonderd de krijgsdansen brachten. Voor de aanwezige leden van het Waka-Gezelschap was het vooral een speciaal moment toen zij met zijn vieren voor een grote groep ondersteunende Maori-dames stonden en hun eigen haka, de voor Njord en het Waka-Gezelschap geschreven Tangaroa, voor die duizenden mensen in het publiek opvoerden.

Terug in Tent City was er ’s avonds een feestmaal, en zoals iedere avond ook weer een groot samenkomen van iedereen uit Tent City, en mensen die daar de hele week te gast waren geweest, niet alleen de leden van het Waka-Gezelschap maar ook bijvoorbeeld een aantal Native Americans, deelden geschenken uit en zongen een lied of deden nog een laatste haka om hun gastheren en -vrouwen te bedanken voor hun gastvrijheid. Daarna was het laat en tijd voor iedereen om naar bed te gaan. Zo eindigde de herdenking van Waitangi in 2016.

Diederik Thompson

Waka Gezelschap Bestuur

Waka Gezelschap der K.S.R.V. “Njord”

DSC_0106

Haere Mai, oftewel: Welkom! U bevindt zich op de officiële site van het Waka Gezelschap der K.S.R.V. “Njord”.

Wij zijn ook te vinden op Facebook, daarnaast zijn wij altijd bereikbaar voor vragen/verzoeken per e-mail: waka@njord.nl.

 

 

Waka Gezelschap Bestuur